Curtailment wordt steeds vaker toegepast, maar heel eerlijk: het is zonde. Je wekt duurzame energie op, maar kunt het niet terugleveren door congestie, onbalans of negatieve teruglevertarieven.
Maar waarom zou je deze kilowatturen verloren laten gaan? In plaats van (laten) afschakelen, kun je deze energie ook anders inzetten en toch benutten. In dit artikel laten we zien hoe je van curtailment naar optimalisatie gaat.
Wat is curtailment in de energiesector?
Curtailment is het proces waarbij de opwekking van duurzame energie bewust wordt beperkt of uitgeschakeld, meestal om overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen. Er kan sprake zijn van curtailment bij zonnepanelen, maar ook windmolens krijgen ermee te maken.
In Nederland worden curtailment en netcongestie vaak in dezelfde adem genoemd. Vooral op momenten met veel zon of wind kan het elektriciteitsnet de opgewekte stroom niet altijd verwerken. In zo’n geval worden PV-systemen (zonnepanelen) tijdelijk afgeschakeld of draaien windmolens op een lager vermogen of niet. Hierdoor wordt energieproductie kunstmatig beperkt, wat onbalans van het net voorkomt.
Hoewel curtailment de stabiliteit van het energienet waarborgt, heeft het ook nadelen. Overtollige duurzame energie gaat verloren, terwijl bedrijven en investeerders mogelijke opbrengsten mislopen. Dat maakt curtailment wat ons betreft geen structurele oplossing, maar eerder een signaal dat optimalisatie van energiegebruik en -opslag noodzakelijk is.
Hoe werkt curtailment?
Curtailment is een proces waarbij netbeheerders, energieleveranciers of assetmanagers op afstand de opwekking van duurzame energie beperken. Dit gebeurt automatisch via slimme omvormers of regeltechnieken.
Wanneer het net vol raakt, krijgt een zonnepark of windmolenpark een signaal om de productie tijdelijk terug te schroeven of helemaal te stoppen. Je kunt de omvormers ook zelf uitschakelen als energietarieven negatief zijn.
Curtailment bij PV
Bij zonneparken wordt de omvormer zo ingesteld dat deze minder of geen stroom teruglevert aan het net. Dit wordt vaak via de omvormer geregeld. Dit betekent dat er minder zonne-energie wordt omgezet in bruikbare elektriciteit.
Curtailment bij windmolen
Bij windturbines werkt het iets anders. Wanneer er te veel windenergie wordt opgewekt, worden de bladen van de windmolens in een andere hoek gezet of volledig stilgelegd. Hierdoor wordt minder kinetische energie (beweging) omgezet in elektriciteit.
Curtailment van energie in Nederland is nodig om de netstabiliteit de blijven garanderen. Maar er is wel een keerzijde. De potentiële duurzame energie die op een bepaald moment opgewekt kon worden, wordt hierdoor niet gebruikt. Dat is niet alleen zonde omdat daar mogelijk inkomsten mee worden misgelopen. Het is ook nog eens het tegenovergestelde van duurzaam.
Oorzaken van curtailment: congestie en netbeperkingen
Curtailment van elektriciteit wordt vooral veroorzaakt door beperkingen in het elektriciteitsnet. Dit betekent overigens niet dat de oplossing ligt bij het elektriciteitsnet, maar daarover later meer.
Curtailment is nu vooral nodig omdat we duurzame energiebronnen gebruiken én omdat we dit decentraal doen. Dit zijn twee belangrijke oorzaken van curtailment van energie:
- Netcongestie: te veel opwek, te weinig transportcapaciteit
Het Nederlandse elektriciteitsnet heeft een beperkte capaciteit om stroom te transporteren. In sommige regio’s wordt zoveel duurzame energie opgewekt dat het net het niet meer kan verwerken. Dit heet curtailment door congestie. In deze gevallen worden zonneparken en windmolens verplicht om minder of geen stroom te leveren, ook al schijnt de zon en waait het hard. - Onbalans tussen vraag en aanbod
Niet alleen het net zelf, maar ook de energiebehoefte speelt een rol. Op momenten met veel zon en wind maar weinig stroomverbruik, ontstaat er een overschot. Het elektriciteitsnet werkt op basis van een constante balans tussen opwek en verbruik. Als de vraag naar elektriciteit lager is dan het aanbod, kan het net instabiel worden. Om dit te voorkomen, wordt curtailment toegepast.
De derde reden is dat je een dynamisch tarief hebt en niet wilt terugleveren met negatieve teruglevertarieven.
De positieve en negatieve impact van curtailment
Curtailment wordt vaak gezien als een noodzakelijk kwaad om het elektriciteitsnet stabiel te houden, maar het heeft positieve én negatieve gevolgen.
Positieve impact: netstabiliteit en congestiebeheer
- Voorkomen van netcongestie: door curtailment toe te passen bij zonnepanelen en windmolens, wordt overbelasting van het elektriciteitsnet voorkomen. Dit zorgt ervoor dat andere gebruikers niet met storingen of spanningsproblemen te maken krijgen.
- Balans in het energiesysteem: Het handhaven van de balans tussen vraag en aanbod is essentieel voor een stabiel elektriciteitsnet. Curtailment helpt om deze balans tijdelijk te herstellen wanneer er te veel duurzame energie wordt opgewekt.
Negatieve impact: verspilling van duurzame energie
- Onbenutte opwekking: Wanneer curtailment bij zonnepanelen wordt toegepast, blijven deze energie opwekken, maar wordt de elektriciteit niet gebruikt. In plaats daarvan genereren de panelen alleen warmte, wat betekent dat waardevolle zonne-energie verloren gaat.
- Financiële schade: Ondernemers en investeerders in PV-systemen krijgen minder inkomsten omdat ze minder stroom kunnen terugleveren aan het net. Dit verlengt de terugverdientijd van zonnepanelen en maakt toekomstige investeringen minder aantrekkelijk.
- Belemmering van de energietransitie: Het doel van hernieuwbare energie is om fossiele brandstoffen te vervangen. Curtailment ondermijnt dit door schone energie niet volledig te benutten, waardoor de afhankelijkheid van traditionele energiebronnen langer blijft bestaan.
Hoewel curtailment in sommige gevallen nodig is, laat deze negatieve impact zien dat er betere oplossingen nodig zijn om duurzame energie te benutten.
Wat betekent het als ik moet curtailen?
Veel ondernemers realiseren zich pas dat ze moeten curtailen wanneer hun installatie al in gebruik is genomen. Maar waarom gebeurt dit en wat zegt het over je installatie?
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen:
Je installatie is niet ontworpen op basis van je energiebehoefte
Veel leveranciers van ontwerpen een installatie op basis van hoeveel panelen er fysiek op je dak passen of de grootste windmolen waarvoor een vergunning mogelijk is, in plaats van te kijken naar je werkelijke energiebehoefte.
Dit betekent dat je installatie mogelijk veel meer stroom opwekt dan je zelf verbruikt, vooral tijdens piekmomenten. Als je productie groter is dan je vraag – en je zelfs tijdens openingstijden moet curtailen – dan heb je waarschijnlijk te veel PV op je dak laten leggen of een te grote windmolen.
In zulke gevallen is het slim om te kijken naar andere oplossingen, zoals energieopslag of slim energiemanagement en time shifting, zodat je de opgewekte stroom beter kunt benutten in plaats van deze verloren te laten gaan.
Waarom curtailment alleen een tijdelijke oplossing is
Curtailment wordt vaak gepresenteerd als een technische oplossing voor netcongestie. Maar heel eerlijk: het is eigenlijk een noodmaatregel. Het lost niets structureel op en betekent in de praktijk dat je duurzame energie verloren laat gaan. Dat kan wat ons betreft slimmer. En duurzamer.
- Energieopwekking zonder gebruik is verspilling
Je zonnepanelen of windmolens werken, maar de opgewekte energie wordt simpelweg niet gebruikt. Het blijft niet ergens ‘wachten’ tot het net klaar is om het op te nemen. Het verdwijnt gewoon. En dat terwijl energieopslag of slim energiemanagement die energie gewoon had kunnen vangen en gebruiken. - Curtailment kost je geld
Je hebt geïnvesteerd in zonne-energie of windenergie om kosten te besparen of om duurzamer te ondernemen. Maar als je regelmatig moet curtailen, krijg je niet het maximale rendement uit je installatie. Dat betekent gemiste besparingen en een langere terugverdientijd. De enige reden dat curtailen wel geld bespaart is als je het doet bij negatieve stroomprijzen.
Maar als je zo’n dynamisch energiecontract hebt is energieopslag beter, omdat je de gratis opgewekte energie later tegen een prima prijs kunt verkopen aan het net. Dan wordt het in ieder geval niet verspild, hoeft er niet extra fossiele brandstof gebruikt te worden voor elektriciteit én jij verdient er geld aan. - Het probleem wordt niet kleiner
Netcongestie is een structureel probleem dat de komende jaren alleen maar erger wordt. Meer duurzame opwek betekent ook meer momenten waarop het net vol raakt. Als de oplossing nog jarenlang ‘afschakelen’ blijft, kom je op een punt dat je installatie meer uitstaat dan aanstaat. Dat is de omgekeerde wereld. - Er zijn betere oplossingen dan curtailment
Curtailment is een quick fix, maar niet de manier waarop je als bedrijf slim omgaat met energie. Energieopslag, slim energiemanagement en vraagsturing zorgen ervoor dat je je opgewekte energie zelf gebruikt of opslaat voor later en teruglevert aan het net. Zo heb je niet alleen controle over je eigen energie, maar haal je er ook echt het maximale uit.
Er is dus een betere manier. En daar helpen wij je graag bij.
Hoe Switch Solutions curtailment omzet in optimalisatie
Curtailment is niet het eindpunt. Het is een startpunt voor optimalisatie. Waar anderen stoppen bij afschakelen, kijken wij juist naar manieren om die verloren kWh’en toch te gebruiken. Want waarom zou je duurzame energie verspillen als je die ook gewoon nog kunt gebruiken?
Bij Switch Solutions geloven we dat de toekomst ligt in energiemanagement en efficiënte energiesystemen. Daar is energieopslag, slim energiemanagement en systeemintegratie voor nodig.
Onze aanpak is eenvoudig:
- Sla overtollige zonne- of windenergie op en gebruik deze op piekmomenten of wanneer het net het toelaat. Meer over batterijopslag en over peak shaving.
- Krijg realtime inzicht in je energieopwekking en -verbruik en pas je strategie hierop aan. Meer over energiemanagement.
- Stem je energieverbruik af op de momenten dat er wél capaciteit is, zodat je maximaal profiteert van je eigen opwek. Meer over time shifting.
Met deze oplossingen hoef je niet meer af te schakelen, maar benut je elke kWh die je opwekt. Dat is goed voor je bedrijf, je portemonnee én de energietransitie.
De overtreffende trap: onze eigen virtuele energiecentrale
De virtuele energiecentrale van Switch Solutions verbindt alle locaties waar een EMMA is geïnstalleerd. Door als groep te kijken naar de gezamenlijke opwek en het verbruik, optimaliseren we onze individuele energiesystemen als groep. Zo wordt iedere kWh altijd ergens anders alsnog gebruikt, of opgeslagen in een accu.
Door energie op locatie B op hetzelfde moment af te nemen als dat hij op locatie A wordt teruggeleverd, blijft het net in balans en hoeven we dus niet te curtailen.
Meer weten, of ben je benieuwd wat we voor jouw bedrijf kunnen betekenen?